آن‌ها صد و بیست و هشت زن هستند که حال دیگر کلا‌ن سال شده‌اند. برای روشن شدن حقیقت تاریخی و اعاده حیثیت در باره عزیزانشان مبارزه می‌کنند که در کشتار میدان تیان آن من کشته شده‌اند. در شبانگاه سه و نخستین ساعات بامداد روز چهار ژوئن ۱۹۸۹ دولت چین با دادن دستور سرکوب به ارتش تحصن یک ماهه جنبش دانشحویی در میدان تیان آن من را پایان داد. 

به مانند « دیوانگان » میدان ماه مه که دیکتاتوری نظامی را در آرژانتین به چالش کشیدند، مادران تیان آن من نیز گردهم آمده‌اند تا بگویند که این کشتاربا فراموشی به خاموشی نخواهد نشست. هیچ چیز نمی‌تواند آنها را بازدارد و ساکت کند. به مانند دیانگ زلین زنی کوچک اندام با بیش از هشتاد سال سن، این استاد فلسفه دانشگاه مردمی پکن که خاری شده است در چشم رژیم، می‌گوید، درآغاز جنبش دمکراسی‌خواهی بهار ۱۹۸۹ با نگاهی نکوهش‌گر به پسر ۱۷ ساله‌اش نگاه می‌کرد که در کمیته تدارک دبیرستانی‌ها برای دانشجویان متحصن در میدان غذا و آب تهیه می‌کرد. « من از سال ۱۹۶۲ عضو حزب کمونیست بودم، در آن زمان کمابیش محافظه‌کار بودم و به نظم‌شکنی میدان (تیان آن من) با تردید می‌نگریستم. من و همسرم از رفتن پسرمان به میدان جلوگیری می‌کردیم و او در پاسخ می‌گفت اگر همه پدر و مادرها چون شما باشند برای کشور هیچ امیدی نخواهد ماند. او شب‌ منتظر می‌ماند تا ما بخوابیم و بعد از خانه در می‌رفت.» وی یکی از نخستین قربانیان کشتار شد. با گلوله‌ای که از پشت به او شلیک شده بود در کنار گلدان‌های کنار خیابان بر زمین افتاد. 

پیکرش را پدر و مادرش همان شب تحویل گرفتند، پیش از دستور مقامات حکومتی به بیمارستان‌ها که کشته‌شدگان را با گواهی فوتی بدون تاریخ وعلت مرگ به خانواده‌ها تحویل دهند. مرگی که دینگ زلین هرگز نتوانست آن را بپذیرد و شش بار تلاش کرد تا به زندگی خود پایان دهد.

«ازدحامی ساده»
پس از انجام کشتار هدف حکومت انکار آن بود. ژنرال جی‌هاوتیان رییس ستاد مشترک ارتش اعلام کرد « حتا یک نفر هم در میدان تین آن من جانش را از دست نداده است.» اما افزود « پیرامون میدان صحنه‌های از ازدحام بوده است» وی با این «شایستگی» به وزیر دفاع ارتقا یافت. پس از سی سال بدون شک روایت رسمی در باره تیان آن من همان است. برای روزنامه دولتی چین « ۴ ژوئن روزی عادی است. این هلهله‌های پیرامون آن حبابی است که محکوم به ترکیدن است.» البته سروصدا در خارج از کشور چرا که در چین هر اشاره‌ای به ۴ ژوئن در رسانه‌ها، مدارس، و بر روی اینترنت مهار می‌شود و در اصل ناممکن است. .... جز برای مادران تیان آن من. بر این حقیقت‌ستیزی آشکار است که ژانگ شیان لینگ، زنی که پسرش به هنگام عکس‌برداری از « پاک‌سازی» میدان کشته شده بود و دینگ زلین، برآن شدند که از سپتامبر ۱۹۸۹ جنبش مادران تیان آن من را بنا کنند. خیلی زود چو ژان عضو آکادمی علوم هم که پسر مجروح شده‌اش در میدان، در پی فرمان نظامیان برمداوا نکردن زخمی‌شدگان و جلوگیری از تزریق خون به او در بیمارستان درگذشت، به این دو مادر پیوست.

و همکاری برای پیدا کردن خانواده‌ها و انتشار اسامی قربانیان را آغاز کردند. نه بی رنج، چراکه قدرت حاکم فشار بر آنها را ادامه داد. از همان سال ۱۹۸۹ دینگ زلین و همسرش پیوسته زیرنگه‌داشت و تعقیب بودند. او پس از شکایت‌هایش از لی پینگ، نخست وزیر وقت به‌عنوان مسئول اصلی کشتار صدها نفر، از دانشگاه کنار گذاشته شد و از حزب کمونیست نیز اخراج شد. بارها تحت حفاظ ماموران از پکن دورش می‌کردند.

شبح ۴ ژوئن
همین‌گونه آزارگری‌ها برای دیگر مادران وجود دارد، اما آن‌ها دست از تلاش برنمی‌‌دارند. با وجود شنود تلفن‌هایشان، خطر پاسخ به پرسش‌های رسانه‌‌های خارجی و دمکرات‌های تبعیدی چینی را می‌پذیرند. از سال ۱۹۸۹ هر سال نامه‌ای سرگشاده به کنگره ملی چین می‌نویسند و در آن خواستار انجام تحقیق در باره سرکوب و کشتار، محاکمه مسببان کشتار، حق برگزاری علنی مراسم‌های یادمان برای کشتگان و ثبت این رخ‌داد در کتاب‌های تاریخ، می‌شوند.

در سال ۲۰۱۸ نامه سرگشاده را خطاب به شی جی پینگ (رییس جمهور) نوشتند : « در شب عمر خود آرزو داریم که پیش از مرگ شاهد ادعای حیثیت از عزیزان‌مان باشیم. ما خواهان روشن شدن همه حقیقت و آشکار شدن مسوولیت‌ها و پرداخت خسارت به خانواده‌های قربانیان هستیم.»

این دادخواست‌هایی بر روی سایت اینترنتی‌شان، که در چین مسدود است، اما در دسترس برای جهان منتشر می‌شود. پکن هنگامی که وی جینگ‌شان Wei Jingsheng (یکی از مخالفان نامدار رژیم) پس از آزادی از زندان به دیدار دینگ زلین رفت و جهان خبرش را شنید، بسیار خشمگین شد. و بیشتر از آن زمانی که او از خواست‌های مادران تین آن من حمایت کرد و در سال ۲۰۰۸ از تبت انقلابی. در سال ۲۰۱۰ لیوشیابو نویسنده و معترض نامدار (liu xiaobo) نیز در پیامی از زندان برای کمیته نوبل، جایزه صلح نوبل خود را به «شبح‌های ۴ ژوئن» اهدا کرد. قدرت حاکم با همه توان می‌کوشد تا این اشباح را از حافظه‌ها پاک کند.

مادران تیان آن من، در آخرین نامه سرگشاده خود نوشته بودند : « چین به اتاقی در بسته مانند شده است که در آن همه درخواست‌های مردم در باره ۴ ژوئن، همه آسیمه‌سری‌ها و جنب و جوش مادران و پدران ِ کشتگان در آن گذاشته شده و مهر و موم شده‌اند.» در سال ۲۰۱۸ در آستانه سالروز ۴ ژوئن، رژیم پکن بر روی اینترنت همه تبادل پولی به ین را که از رقم‌های ۸۹،۶۴ و یا ۶۴،۸۹ استفاده می‌شد، ممنوع کرده بود. نشان آنکه اتاق مهروموم شده آنچنان که می‌نمایند بسته نیست و البته نشان آنکه مادران تیان آن من بی اثر نیستند.

برنارد دبورد، نشریه لاکرونیک سازمان عفو بین‌الملل، شماره ۳۹۱ ژوئن ۲۰۱۹

برگردان : رضا معینی