ادبیات زندان

پنج «نسل» ادبیات زندان داریم، مربوط به دوران معاصر کشورمان:

نسل اول مربوط می شود به خاطرات مربوط به زندانهای رضاشاهی، که دیگر کمتر در بازار یافت می شوند. بعضی از آنها در سال ٥٧ یا ٥٨ تجدید چاپ شدند. نویسندگان این کتابها بیشتر برجستگان سیاسی و روشنفکری زمانه خود بودند: بزرگ علوی، پیشه وری، خلیل ملکی، آوانسیان، انورخامه ای و چندتای دیگر، که در دهه ٢٠ نوشته شدند.

نسل دوم نوشته های زندان از زندانهای اواخر دهه ٢٠، دهه ٣٠ و ٤٠ سخن می گویند: راضیه ابراهیم زاده و همچنین خاطرات زندانهای تبعید. کریم کشاورز، منوچهر کی مرام و دیگران. و بار دیگر خلیل ملکی و این بار زندان فلک الافلاک.

نسل سوم را خاطرات مربوط به زندانهای دهه ٥٠ نشکیل می دهند که قاعدتا باید بعد از آزادی باشکوه زندانیان در سال ١٣٥٧ نوشته می شدند. یا فرصت کم بود و یا تب و تابها و بگیر و ببندهای مجدد مجالی برای نوشتن به زندانیان تازه آزادشده نداد. شاید باید زمان می گذشت تا آنها بتوانند از بیرون به زندان بنگرند.

و نسل چهارم خاطره نویسی های زندان، به دهه ٦٠ برمی گردد، که بیشترین سهم نوشته های زندان را بخود اختصاص داده است.

و بالاخره ما شاهد نسل پنجمی از خاطره نویسی زندان هستیم: از «گردنبند مقدس» نوشته مهرانگیز، خاطرات فرج سرکوهی از زندان جمهوری اسلامی در «یاسها و داسها»، خاطره نگاری ابراهیم نبوی تا نوشته های اخیر زنانی که در اسفند ماه در خیابان دستگیرشدند. آنها با بهره گیر ی از سیستم تارنما گزارش دستگیری خود را از دیوارهای ممنوع و خط قرمزها عبور دادند.

علاوه بر کتابها انبوهی نوشته در باره زندان هست پراکنده در این جا و آنجا، چاپ شده در مجله ها، در جزوه ها و در سالهای اخیر در تارنماها.
با گسترش فعالیت های مدنی در دهه ٨٠ در ایران، و در راس آنها مبارزات برابری خواهانه زنان و نیز وب لاگ نویسی، در سایه حکومتی که تاب تحمل هیچ حرکت مستقل و انتقادی را ندارد، نسل جدیدی از زندانی سیاسی در ایران پدید آمد. توجه به خاطره نویسی زندان در میان این نسل از زندانیان سیاسی که عمدتا از بین زنان و جوانان هستند، چشمگیر است. با نوشته های آنها فصل جدیدی در ادبیات زندان گشوده شده که ممکن است مربوط به چند هفته یا چند ماه حبس باشد. این نوشته ها با کم شدن دامنه مسائل توانسته اند بر روی یک یا چند موضوع تمرکز و تعمق کنند.
زنان سهم بیشتری در این نوشته دارند. آنها که با کارزار «جنبش یک میلیون امضا» و «کمپین علیه سنگسار» با بازداشت گسترده روبرو شدند، بلافاصله پس از آزادی شروع به نوشتن کردند. این کنشگران حقوق زن در اوین و بازداشتگاه های دیگر با زنانی که قربانی بی عدالتی های جامعه هستند، همبند شدند، این فرصت را به تداوم کارزار روشنگرانه شان در بین این زنان و نیز با نوشتن به انعکاس دادن وضعیت آن پرداختند.
یکی از ویژگی این نوشته ها تر و تازه بودن آنها است. راوی آنها را چند روز یا چند هفته بعد از آزادی و گاه حتی در زمان حبس نوشته که بلافاصله از طریق رسانه های اینترنتی در دسترس خوانندگان قرار گرفته اند.
رسانه های اینترنتی این حسن را دارند که نوشته ای را در زمانی کوتاه در سراسر دنیا انتشار دهند، اما با حذف از حافظه اینترنتی، دسترسی به آنها مشکل آفرین می شود. این یکی از مشکلات دنیای رسانه ای امروزی است که به ما گوشزد می کند برای ضبط و ثبت این نوشته ها که غیر از جنبه ادبی آنها در زمره اسناد و مدارک قرار دارند، تدابیری بیندیشم. مثلا از طریق ایجاد یک سایت آرشیو ویژه یا چاپ آنها.

کتاب شناسی:
حدود هفده سال پیش شروع کردم به جمع آوری لیست کتابهای زندان با طبقه بندی زمانی در دو دوره: زندانهای شاهی و زندانهای جمهوری اسلامی. این کتاب شناسی با همکاری رضا معینی صورت گرفت و بار اول در نشریه نقطه منتشر شد. با هر کتاب جدیدی که در باره زندان منتشر می شود، این لیست را به روز می کنم.

خاطرات و اسناد زندانهای دوره پهلوی:
١- تیمورتاش در صحنه سیاست ایران، باقر عاقلی، نشر جاویدان، تهران ١٣٧١
٢- واقعه اعدام جهانسوز و ریشه های اجتماعی و سیاسی آن، نجفعلی پسیان، مدبر، تهران، ١٣٧٠
٣- زندان فلک الافلاک، خلیل ملکی، مجله فردوسی، تهران، ١٣٣٥
٤-خاطرات سیاسی خلیل ملکی (با مقدمه همایون کاتوزیان)، پائیز ١٣٦٠
٥-پنجاه و سه نفر، بزرگ علوی، جاویدان، تهران، ١٣٥٧
٦-پنجاه و سه نفر، انور خامه ای، مجله هفته، تهران، ١٣٥٧
٧-ایام محبس، علی دشتی، امیرکبیر، تهرانف ١٣٥٤
٨-افسانه ما، غ. فروتن
٩-حماسه مقاومت، اشرف دهقانی، بهمن ١٣٥٧
١٠-حاطرات یک چریک در زندان، یوسف زرکار، انتشارات جبهه ملی خارج از کشور، مرداد ١٣٥٣
١١-یادداشتهای زندان، اردشیر آوانسیان، حزب توده ایران، ١٣٥٨
١٢-میهمان این آقایان، به آذین، نشر آگاه، ١٣٥٨
١٣-چهارده ماه در خارک، کریم کشاورز، نشر پیام، تهران، ١٣٦٢
١٤-صفر قهرمانیها، بهروز حقی، کلن، آذر ١٣٧٤
١٥-خاطرات صفر قهرمانی به همت علی درویشیان، تهران، نشر چشمه، ١٣٧٨
١٦-نوروز در خارک، سید ابوالقاسم انجوی شیرازی، آدینه ٥٦ و ٥٧، نوروز ١٣٧٠
١٧خاطرات دوران سپری شده، خاطرات و اسناد یوسف افتخاری، به کوشش کاوه بیات و مجید تفرشی، نشر فردوس، تهران، ١٣٧٠
١٨خاطرات و یادداشتهای زندان، پیشه وری، بنیاد حافظ
١٩-خاطرات سیاسی، ایرج اسکندری (بخش نخست)، به کوشش بابک امیرخسروی و فریدون آذرنور، پائیز 1366
٢٠-از هر دری (زندگی نامه به آذین)، جامی، تهران، ١٣٧٢
٢١-خاطرات من از زنداه یاد حسین فاطمی، مکری
٢٢-دفاعیات تقی ارانی در دادگاه رضاشاه، حسین فرزانه، نگاه، تهران، ١٣٧٣
٢٣-دفاعیات احمد کسروی از سرپاس مختاری و پزشک احمدی، به کوشش باهماد آزادگان، خاوران/پاریس ١٣٨٣
٢٤-خاطرات یک زن توده ای، راضیه ابراهیم زاده، کلن، ١٣٧٣/ چاپ جدید: توسط نشر آیدا در آلمان، ٢٠٠٥
 ٢٥-درد زمانه، علی عموئی، تهران، ١٣٧٣
٢٦-رفقای بالا، منوچهر کی مرام، شباویز، تهران، ١٣٧٤
٢٧-زندگی نامه محمدعلی شمیده، به کوشش بهرام چوبینه، کلن، ١٣٧٤
٢٨-فتنه دور قمری، بهداد، نشر کتاب (سهراب) لوس آنجلس، ١٣٧٧
٢٩-ساعت 4 آن روز، مهین محتاج، تهران 1378
٣٠-داد بی داد، به کوشش ویدا حاجبی، در دو جلد، ١٣٨١ و ١٣٨٣
٣١-خاطرات آلبرت سهرابیان، نشر بیدار- هانوور- 1379
٣٢-از تهران تا استالین آباد، محمد تربتی، نشر نقطه، تابستان ١٣٧٩
٣٣-بر فراز خلیج، خاطرات محسن نجات حسینی، تهران، نشر نی، ١٣٧٩
٣٤-کتاب مرتضی کیوان، به کوشش شاهرخ مسکوب، تهران، ١٣٨١
٣٥-سفر بر بالهای آرزو، نقی حمیدیان، استکهلم ٢٠٠٤
٣٦-شکوفه های انار، عباس مظاهری، کلن، ١٣٨٥
٣٧-پادشاه زندانها، کاوه داداش زاده، نشر نارنجستان، چاپ دوم ١٣٨٥
٣٨-یادهای ماندگار، خاطرات فریده کمالوند، به کوشش علی اشرف درویشیان، تهران، نشر اشاره، ١٣٨٠¬
٣٩- از آن سالها و سالهای دیگر، حمزه فلاحتی، فروغ/کلن، پائیز ١٣٨٥/ نقد مهدی اصلانی بر آن: آرش ٩٨ و ٩٩، مارس ٢٠٠٧
 ٤٠-من یک شورشی هستم، عباس سماکار
 ٤١- خاطرات لطف الله میثمی، ایران

خاطرات زندانهای جمهوری اسلامی:
١-دیوار الله اکبر، سیاوش بشیری، پاریس ١٣٦١
٢-یادداشتهای روزانه زندان، محسن فاضل، هواداران پیکار، ١٣٦٤
٣-قبیله آتش در گرگ، فریدون گیلانی، چاپ دوم ١٣٦٧
٤-نگاه کنید، راستکی است، پروانه علیزاده، خاورانف پاریس ١٣٦٦
 ٥-خاطرات زندان توحیدی، پرویز اوصیا، بازتاب، زاربروکن ١٣٦٨
٦-حقیقت ساده، منیره برادران، سال ١٣٧١ تا ١٣٧٤، تجدید چاپ: نشر نیما- آلمان/ نقد شهلا شفیق بر آن: مجله نقطه ١، بهار ١٣٧٤ و نقد نسیم خاکسار: نقطه شماره ٦
٧-خاطرات زندان، کتایون، مشریه میزگرد شماره های ٣، ٤، ٧ و ٨
٨-یادهای زندان- دوجلد- فریبا ثابت، نشر خاوران، پاریس
٩-خاطرات زندان، شهرنوش پارسی پور، نشر باران،۱۹۹۶
١٠-خاطرات یک زندانی، رضا غفاری، نشر آرش-سوئد ۱۹۹۸
١١-و هنوز قصه بر یاد است، حسن درویش، نشر نقطه- آمریکا، ۱۳۷۶
١٢-و اینجا دختران نمی میرند، شهرزاد، چاپ دوم-پاریس ١٣٧٧/ نقد شهرام قنبری بر آن: آرش ؟
١٣-فریب خوردگان زندان، آزاده ایرانی، ۱۳۷۹
١٤-یادداشتهائی از داخل زندان، محسن فاضل، نشر اندیشه و پیکار
١٥-زیر بوته لاله عباسی، نسرین پرواز ۱۳۷۵
١٦-از اوین تا پاسیلا، د. البرز، تورنتو ۱۳۷۹
١٧-مصلوب، کتایون آذرلی، نشر فروغ
١٨-یادنگاره های زندان، سودابه اردلان، سوئد/ نقد مهدی شاد بر آن: سایت اخبار روز
١٩-گردن بند مقدس، مهرانگیز کار، باران، ٢٠٠٢، سوئد
٢٠-اوین، محمد جعفری، برزاوند، ۱۳۸۰
٢١-نه زیستن نه مرگ(چهار جلد)، ایرج مصداقی، سوئد ۲۰۰۴/ نقد بهروز جلیلیان بر آن: آرش ٩٤، بهمن ١٣٨٤
٢٢-در میهمانی حاج آقا، حبیب داوران و فرهاد بهبهانی، ایران ۱۳۸۲
٢٣-چشم در چشم هیولا، هنگامه حاج حسن، نشر هما، فرانسه ۱۳۸۲
٢٤-بر ما چه گذشت-خاطرات یک مجاهد-، محمررضا اسکندری، خاوران ۱۳۸۳
٢٥-بهای انسان بودن، اعظم حاج حیدری، فرانسه ۱۳۸۳
٢٦-از کاخ شاه تا اوین، احسان نراقی، ایران
٢٧-شب به خیر رفیق، احمد موسوی، باران ۲۰۰۵
٢٨-در جستجوی رهائی، مریم نوری، باران۲۰۰۵
٢٩-تاریخ زنده (جلد اول)، فریبا مرزبان، ۱۳۸۴
٣٠-یاسها و داسها، فرج سرکوهی، نشر باران، ٢٠٠٢
٣١-کتاب کابوس بلند تیزدندان به کوشش بهروز شیدا، نشر باران، ۲۰۰۳، ۲۰۴ صفحه، که چند خاطره از زندانهای مختلف ایران ج. ا. است
٣٢-اندیشه و تازیانه، خاطرات اکبر محمدی از زندان، شرکت کتاب، ١٣٨٥
٣٣-سیبا معمار نوبری (زیبا ناوک)
٣٤-یادها و دیدگاه ها، پروین خسروی (مرجانه افتخاری)، نشر فروغ، ٢٠٠٨
٣٥-فراموشم مکن، عفت ماهباز، نشر باران، ۲۰۰۸
٣٦-کرانه حقیقی یک رویا، ملیحه مقدم
٣٧-پر کبوتر، ثریا زنگباری، نشر باران، ٢٠٠٨
٣٨-کلاغ و گل سرخ، مهدی اصلانی، نشر مجله آرش، چاپ اول ١٣٨٨
٣٩-کتاب سایه های همراه، خاطرات دو دوره زندان (قبل و بعد از حکومت اسلامی)، از حسن فخاری، نشر آلفابت ماکسیم سوئد، ۲۰۰۹، ۳۷۶ صفحه، 
٤٠-رنج ماندگار، جهانگیر اسماعیل پور، نشر باران، ۲۰۱۰
٤١-رقص ققنوسها و آواز خاکستر، ایرج مصداقی، نشر پژواک، ٢٠١١
٤٢-زنان در بند ٢٠٩ اوین، ژیلا بنی یعقوب، نشر باران، ٢٠١١
٤٣-ریشه در خاک، زهره تنکابنی، انتشارات فروغ، ٢٠١٣
٤٤-کتاب زندان در دو جلد، به کوشش ناصر مهاجر، نشر نقطه، ١٣٧٧ و ١٣٨٠
و دو کتاب دیگر که به فارسی ترجمه نشده اند:
 ٤٥- Prisoner of Tehran: A Memoir, Marina Nemat, 2007

 ٤٦ – We lived to tell, Azadeh Agah, Shadi Parsi and Sousan Mehr, Canada, 2007
۴۷- مرزهای ناشناخته مرگ و زندگی، جعفر یعقوبی، در دو جلد، نشر فروغ، ۲۰۱۴
۴۸- یه جنگل ستاره، امیرحسین بهبودی، نشر فروغ، زمستان ۱۳۹۴ (۲۰۱۶)زندگی در زندان، بهمن احمدی اموئی، نشر باران،۲۰۱۶
۴۹- زندان، کابوس ابدی (خاطرات زندان محمد متین به چهار روایت) به کوشش اسد سیف، انتشارات فروغ، ۱۳۹۵
۵۰- زندگی در زندان، بهمن احمدی امویی، نشر باران،۱۳۹۵
۵۱- پاروزنی در توفان، (بخشی از آن خاطرات زندان سالهای نخست دهه ۶۰) مجید دارابیگی، ۱۳۹۵
۵۲- زنان فراموش شده، قصه زندانیان بند نسوان، مریم حسین خواه، نشر آسو، ۱۳۹۷
۵۳- شکنجه سفید (جلد اول)، نرگس محمدی، نشر باران، ۱۳۹۹
۵۴-شکنجه سفید (جلد دوم)، نرگس محمدی، نشر باران، ۱۴۰۰
۵۵-دفترهای زندان، محمدتقی شهرام، نشر اندیشه و پیکار، چاپ نخست ۲۰۱۱

زندان در قالب شعر و داستان
١-ورق پاره های زندان، بزرگ علوی، نشر جاویدان، تهران، ١٣٥٧
٢-روشنفکر کوچک، نسیم خاکسار، ققنوس، تهران ١٣٦٠
٣-اگر مرا بزنند، غلامحسین ساعدی، الفبا ٣(دوره جدید)، پاریس ١٣٦٢
٤-بازنده، داستانی از دستگیری، شکنجه و تسلیم قاسم عابدینی، هواداران پیکار، پاریس ١٣٦٣
٥-فتح، بهروز آذر، الفبا ٦ (دوره جدید) پاریس ١٣٦٤
٦-به زخمهای محمد حسین، کاظم مصطفوی، مجاهد، آبان ١٣٦٤
٧-با من از درخت بگوئید، مسعود فرازمند، اتحاد کار ١٥
٨-بازپرسی، بیژن مقدم، چشم انداز ٢، پاریس ١٣٦٦
٩-دستهای بزرگ مهربانی، مسعود نقره کار، نبرد ١٧
١٠-نان، نسیم خاکسار، نشریه فدائی ٤٦
١١-دیروزیها، نسیم خاکسار، نشر ایران فردا، فروردین ١٣٦٦
١٢-مرائی کافر است، نسیم خاکسار، چشم انداز ٥، پائیز ١٣٦٧ و در سایت بیداران
١٣-مرگ شقایق، بتول افسری، آدینه ٣١، تهران، ١٣٦٧
١٤-پرنده های کوچک بال طلائی من زیر چادر مادربزرگ، محسن حسام، خاوران، پاریس ١٣٦٧
١٥-عروسی برای مردگان، نسیم خاکسار، چشم انداز٦، تابستان ١٣٦٧، پاریس
١٦-عروس، قاضی ربیحاوی، آدینه ٥٢، ایران، خرداد ١٣٦٨
١٧-زاری نه، فریاد باید کرد، سعید همایون، اتحاد کار ٣٥، شهریور ١٣٦٨
١٨-دمی در بند، نهال، مجله نیمه دیگر ١١، بهار ١٣٦٩
١٩-دیدار، احمد محمود، نشرنو، تهران، ١٣٦٩
٢٠-بالاتر از سیاهی، علی بویری، نشر مولف، کانادا، ١٣٦٩
٢١-سالهای ابری (جلد چهارم) علی اشرف درویشیان، اسپرک، تهران، ١٣٧٠
٢٢-کوتاه ترین قصه تخیلی عالم، رضا براهنی، آدینه ٥٧ و ٥٨، اردیبشت ١٣٧٠
٢٣-محکوم به اعدام، محمد علی افغانی، نشر نگاه، تهران ١٣٧٠
٢٤-تابستان ٦٧، امیرحسین چهل تن، آدینه ٦٠، شهریور ١٣٦٩
٢٥-روضه قاسم، امیرحسین چهل تن، نشر گستره، آلمان، اکتبر ١٩٩٠
٢٦-زندان می گریست، م. رها( منیره برادران)، آرش ١٤ و ١٤، فروردین ١٣٧١
٢٧-بهار در سلول، زهرا لنگرودی، فاخته ٣و ٤، زمستان ١٣٧١ و بهار ١٣٧٢، هلند
٢٨-گیسو، قاضی ربیحاوی، نشر مولف، تهران، پائیز١٣٧٢
٢٩-بازنویسی روایت شفق، اکبر سردوزامی، نشر آرش- سوئد، ١٣٧٢
٣٠-طاووس، حسین دولت آبادی، آرش ٤١ و ٤٢، سال ١٣٧٣
٣١-فریدون توئی، محمدرضا همایون، آرش ٤١ و ٤٢، شهریور ١٣٧٣
٣٢-پنجره کوچک سلول من، مسعود نقره کار، آمریکا ۱۹۹۸
٣٣-مرثیه رعنا، جواد طالعی، آرش ٥٢، مهر و آبان ١٣٧٤
٣٤-آشیان ویران، م. رها (منیره برادران)، کتاب نقطه اول، پائیز ١٣٧٤
٣٥-نمازخانه کوچک من، هوشنگ گلشیری، کتاب تهران، ١٣٦٤
٣٦-شاه سیاهپوشان، هوشنگ گلشیری، سوئد ۱۳۸۰
٣٧-گلدان، زهرا لنگرودی، چشم انداز ۱۷، ۱۳۷۵
٣٨-روایت اعظم، اکبر سردوزامی
٣٩-دل انار، فرزانه راجی، خاوران۲۰۰۵
٤٠-رفتم گلت بچینم (دفترچه شعر)، مجید نفیسی، باران ۱۳۸۰
٤١-جان باختگان به بوی فدائی نو، سعید یوسف، نشر نقطه ۱۳۸۲
٤٢-بر ساقه تابیده کنف (سروده های زندان)، گردآوری از ایرج مصداقی، ناشر: آلفایت ماکزیما، سوئد۱۳۸۴
٤٣-داستانهای دهکده اوین، ناصر فاخته، نشر آرش در سوئد، ١٩٩٢
٤٤-بیا برویم خانه، ع. شیرازی، کانون فرهنگ بین الملل، آلمان ١٣٧٣
٤٥-تابلوی گل سرخ، علی شیرازی، کارگاه فرهنگ بین الملل، آلمان ١٣٧٤
۴۶- باران می‌بارد، حسن حسام، نشریه الفبا، شماره 2.
۴۷- مقتول لعنت آباد، نشریه راه کارگر

تحقیق و بررسی در باره زندان
١-تاریخ شکنجه (تاریخ کشتار و آزار در ایران)، مهیار خلیلی، تابستان ١٣٥٩/ نقد ناصر مهاجر بر آن: مجله نقطه ٦
٢-زندانها و زندانیان، دفتر هماهنگی جامعه های دفاع از حقوق بشر، برلین، ١٣٦٥
٣-واپسین نامه ها ( وصیت نامه های اعدامیها) به کوشش م. پیوند
٤-مجموعه «زندان»، -دو جلد- نشر نقطه، ۱۳۷۷ و۱۳۸۰
٥-گفتگوهای زندان (در چند شماره)، لاپزیک
٦-جمهوری زندانها، وریا بامداد، ۱۳۸۰
٧-روانشناسی شکنجه، منیره برادران، نشر باران۱۳۸۰
٨-جامعه شناسی زندان و زندانبان (دو جلد)، جعفر محمدی ۱۳۸۰
٩-اعترافات شکنجه شدگان، یرواند آبراهامیان، باران
١٠-آنان که نه گفتند، اسامی اعدام شدگان ، انجمن دفاع از زندانیان سیاسی و عقیدتی67 پاریس
١١-یادواره جانباختگان حزب رنجبران،
١٢-شهیدان ما، راه کارگر
١٣-زندان، نسرین پرواز
١٤-قهرمانان در زنجیر، انتشارات سازمان مجاهدین خلق ۱۳۷۹
١٥-جنگل شوکران (نامه ها و وصیت نامه ها)، به کوشش مهدی اصلانی و مسعود نقره کار،۱۳۸۵
١٦-فرهنگ اصطلاحات زندانیان سیاسی، اعظم کیاکجوری، باران ۱۳۸۵
١٧-توتالیتاریسم اسلامی، پندار یا واقعیت، شهلا شفیق، خاوران ۱۳۸۴
١٨-کشتار ٦٧، مسعود انصاری
١٩-ویژه نامه نقطه ٦، تابستان ١٣٧٥
٢٠-ویژه نامه های آرش، ؟
٢١-نامه های زندان (نقد وبررسی)، مجید نفیسی، آرش ٥٢، مهر و آبان ١٣٧٤
٢٢-پرسشهای بی پاسخ ( بیاد نژلا قاسملو) فرزانه افشار، آغازی نو ٨، پائیز ١٣٧٠
٢٣-دوزخ روی زمین (قزل حصار ٦٢-٦٣) ایرج مصداقی، انتشارات ماکسیما، سوئد ١٣٨٧
٢٤-بررسی ادبیات زندان(مجموعه) منیره برادران، سایت زمانه
٢٥-جنایت بی عقوبت (شکنجه و خشونت جنسی علیه زندانیان سیاسی زن در جمهوری اسلامی)، عدالت برای ایران، ١٣٩٢
۲۶- یادداشتها، عزیز زارعی، سرگذشت خانواده زندانی و اعدامی، نشر آمازون، ۱۳۹۳
۲۷- آخرین فرصت گل، نامه ها و وصیت نامه ها، سامان دهی: مهدی اصلانی، نشر باران، ۱۳۹۵
۲۸- عدالت خانه و ویرانگرانش، در چهار جلد، نشر پژواک، ۱۳۹۸
۲۹- آواز نگاره از دریچه تاریک (سرگذشت خانواده ها) مهدی اصلانی، نشر باران، ۱۳۹۹